تاریخچه رنگ در ایران

در این مقاله سعی داریم اطلاعاتی در رابطه با تاریخچه رنگ در ایران در اختیار شما قرار دهیم. از سال ها قبل انسان ها برای حفاظت از سطوح مختلفی مانند فلزات، چوب، سنگ و … از مواد رنگی معلق در مایع به صورت پوششی نازک استفاده می نمودند تا علاوه بر کند کردن روند خوردگی، محیط اطراف خود را نیز زیباتر کنند. در واقع استفاده از رنگ ها توسط انسان برای کشیدن نقاشی در غارها به دوران هموساپینس (تقریبا ۴۰۰۰۰ هزار سال قبل) باز می گردد. مواد اولیه این رنگ ها از خون، زغال چوب، مواد معدنی، آب توت و شیره استبرق بوده است.

دنیایی که ما آن را نظاره می کنیم از دو عنصر مهم تجسمی تشکیل شده است این دو عنصر عبارتند از فرم (شکل) و رنگ که هر کدام لازم و ملزوم یکدیگرند. زیرا با برخورد نور به شیء و انعکاس آن باعث دیدن رنگ می شود. هر موجودی که در این دنیا به چشم می خورد ابتدا از لحاظ شکل و اندازه احساس می گردد، سپس در حالی که دارای پوششی از رنگ است مورد توجه قرار می گیرد.

رنگ در دنیای امروز نقش بسیار مهمی در پرورش ذوق و قرایح بشری و ارضای نیازهای زیبا شناختی وی ایفا می کند. بدین جهت است که احساس رنگ را به تعبیری حس هفتم می­گویند. انسان در پهنه تولید تزئین خانه ها ، پوشاک ، هنر ، نقاشی ، صنایع کشتیرانی و امور ارتباطات محصولات مصرفی در صنایع فضایی و خلاصه در همه شئونات با رنگ سر و کار دارد . بطور کلی از رنگ علاوه بر ایجاد زیبایی محیط جهت حفاظت اشیا در مقابل عوامل طبیعی و غیره استفاده می شود .

تاریخچه رنگ در ایران باستان :

سابقه استفاده از مواد رنگی ( تاریخچه صنعت رنگ ) توسط انسان به دوران غارنشینی می رسد. اولین کاربرد واقعی و عملی مواد رنگی را می توان در ساختن کشتی نوح مربوط دانست که برای جلوگیری از نفوذ آب و پوسیدگی آن از مواد رنگی استفاده شده بود. بعدها از مواد رنگی برای حفاظت چوب از پوسیدگی در بناهای چوبی و زمانی که استفاده از وسایل آهنی متداول شد. برای جلوگیری از زنگ زدن آنها استفاده می شد .

اولین ملتی که اساس رنگ آمیزی موها را به وجود آوردند بنا به شواهد، چینی ها بودند که در سه هزار سال قبل از برگ و ریشه درختان رنگ تهیه کرده و جهت موها به کار می بردند و بعدها در کشورهای دیگر آسیا رنگ های گیاهی شناخته شد که امروزه هم از آن استفاده می شود مانند حنا، خضاب، بابونه و رناس.

مصرف حنا بین زنان آفریقایی و ایرانی از 5000 سال پیش مرسوم بوده است و چون این رنگ ثابت نیست به مرور زمان به خالکوبی گرایش پیدا نموده و روی بدن خود را با خالکوبی می­آراسته­اند. ولی به دلیل خاصیت استحکام بخشی حنا به پوست انسان و زیبایی رنگ آن، همیشه و حتی در حال حاضر نیز مورد توجه بیاری از انسان­ها در دنیاست.

تاریخچه رنگ در ایران باستان – مصرف حنا

اعتقاد بر این است که رنگرزی ابتدا از ایران به مصر و سپس فنیقی­ها و بعد از آن به رومیان منتقل شده است. نقوش روی آثار تاریخی به دست آمده از مکان­های مختلف ایران مانند دسته چاقوی به دست آمده از شوش مربوط به 5 تا 6 هزار سال پیش از میلاد و نقاشی­های به دست آامده از غارهای هومیان، میرملاس و دوشه­ی لرستان و آثار مفرغی آن، نشان از کاربرد الیاف به جهت لباس و به طبع استفاده از رنگ برای رنگرزی یا نقاشی دراند. از هزاره سوم قبل از میلاد جوامع ساکن در ایران، بعد از آشنایی با سنگ لاجورد در افغانستان از رنگ زیبا و گران قیمت آن در آثار خود بهره گرفتند.

غارهای هومیان – تاریخچه رنگ در ایران

حکومت ایلامی­های ساکن ایران به دلیل گرانی لاجورد، موفق به تولید رنگ آبی تند با استفاده از مس شدند که ضمن ارزان بودن، از درخشندگی خاصی نیز برخوردار بود.این رنگ آبی را بیشتر برای مهرهای استوانه­ای به کار می­بردند. از دوران ساسانیان و پس از آن، هنرمندان ایرانی هفت رنگ را برای رنگ آمیزی آثار البسه و یافته ­­های خود انتخاب و استفاده می­کرده­اند که همواره سه رنگ آبی، قرمز و طلایی یا زرد را به عنوان رنگ­های اصلی و زمینه کار و چهار رنگ دیگر یعی سفید یا نیلگون، سبز، بنفش و نارنجی را به عنوان رنگ­های مکمل مورد استفاده قرار می­داده­اند.

نقاشی­های شهر نیشابور مربوط به دوران ساسانیان، نقاشی­های کوه خاجه در سیستان، تزیین مسجد جامع نایین مربوط به صدر اسلام، نقاشی­های داخل بنای سنگ بست در نزدیکی مشهد مربوط به دوران غزنویان، مسجد جامع بسطام مربوط به دوره سلجوقیان، تزیینات نقاشی مسجد جامع ساوه و نقاشی مسجد شیخ احمد در تربت جام مربوط به دوره ایلخانیان، بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی و بقعه شیخ ابومسعود مربوط به دوره تیموریان و موارد بی­شمار دیگر از جمله آثار گران­بهایی هستند که در آنها از رنگ به جهت نقاشی و تزیین استفاده شده است.

هرودوت در شرح بنای هگمتانه در همدان به رنگ حصارها اشاره دارد که ” هر دیوار به ترتیب با رنگ­های سفید، سیاه ارغوانی، آبی، سرخ، سیمی(نقره­ای)، زری (طلایی) ساخته شده بود.”

در بندهش در توصیف گنگ دژ کیخسرو به هفت رنگ دیوارها اشاره دارد که از این قرارند: زرین، سیمین، پولادین، برنجین، آهنین، آبگینه و کاسگین(لاجورد).

ابوعلی سینا لیستی از رنگ­ها را برای سردی و گرمی بدن و از رنگ گل­های قرمز برای خون و زرد برای صفرا به جهت بهبود بیماران تهیه و استفاده می­نمود.

رنگرزان در ایران از جایگاه ویژه­ای برخوردار بوده اند. پلوتارک مورخ یونانی می­نویسد: وقتی سپاهیان اسکندر وارد ایران شدند در بین اشیایی که به دست آوردند و به غیمت بردند، 5000 تالنت (هر تالنت 60 کیلوگرم) پارچه ارغوانی بود که تا 120 سال پس از آن لطمه­ای به رنگ پارچه و استحکام آن وارد نمی­شد. وی اشاره می­کند که ایرانیان از موم و عسل برای ثبات رنگ استفاده می­کرده­اند که احتمالا چاپ کلاقه­ای یا باتیک بوده باشد. قدیمی­ترین پارچه و الیاف بافته شده مربوط به دوره هخامنشیان است. قطعاتی از نمدهای رنگی از این دوران نیز به دست آمده است که بر ف ریسندگی و بافندگی صحه می­گذارد.

هنر فرش ایران از قالی پازیریک تا فرش بهار خسرو که توسط قطعه قطعه گردیده و به غنیمت برده شد و فرش مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی که با نخل­های طلا و نقره و نقوش زیبای رنگین بافته شده است و در موزه ویکتوریا و آلبرت لندن نگه داری می­شود و گلیم­های بسیار با ارزش چهارمحال و بختیاری، کردستان، لرستان، گبه­های زیبا و بسیار با ارزش و مدرن فارس تا فرش­های ذیقیمت ترکمن­های شمال ایران و فرش بی­نظیر تبریز، مشهد و اصفهان تا فرش­های بسیار با ارزش و جهانی کرمان، همگی نمونه­هایی از ذوق هنرمندان ایرانی در به کارگیری رنگ در رنگرزی است؛ البته انتقال سینه به سینه و عدم مکتوب نمودن تکنیک­ها و روش­ها از جمله معایب و مباحث رنگ و هنر در ایران به شمار می­آید.

احتمالا هنر نقاشی لاکی از چین یا هند وارد ایران شده است و تا قرن هشتم هجری در ایران معمول بوده است؛ سپس مجددا در دوران صفویه و زندیه تا قاجاریه رشد خوبی نموده و شهرت زیادی داشته است. نقاشی لاکی بر خلاف نام آن، از حشره قرمزدانه نبوده، معمولا در دوران زند و قاجار از ورنی در ساخت آثار لاکی استفاده می­شده­ است. این هنر برای تولید قلمدان­ها، جلد کتاب، قاب آینه، صندوقچه، وسایل تزیینی و غیره بوده است. از جمله موارد مکتوب در خصوص رنگ و رنگرزی در ایران می­توان به این آثار اشاره نمود: گلستان هنر اثر قاضی میر احمد شرف الدین حسین منشی قمی (953 تا 999 هجری) که در آن ساختن رنگ­ها با بیانی شاعرانه ذکر گردیده است. طریقه ساختن رنگ زنگاری، سفید آب شیخ، سرنج، شگرف (شنجرف)، زرنیخ، رنگ­های چسبی ترکیبی با سرپشم حیوانی جهت رنگ کاری و رنگ آمیزی سطوح و مواردی دیگر به همراه چگونگی ترکیب آورده شده است. در رساله مداد الخطوط اثر خواجه میرعلی هروی که در 951 در بخارا درگذشته است و رساله سراط السطور تالیف سلطان علی مشهدی(خوشنویس) در سال 920 هجری که درباره مرکب سازی و رنگ نمودن کاغذ و از به کاربردن دوده، صمغ عربی، زاج قبرسی، مازو، برگ مورد، حنا، وسمه، نشادر و زعفران صحبت به میان آورده است؛ و در ساختن شنگرف، زاج و گل ختمی، موی سر آدمی، سبوس برنج، گوگرد، سیماب(جیوه)، کبریت(گوگرد)، آب انار، سریشم، نشادر، سرکه انگور، پودر مس(زنگار)، آب ماست، دوغ، صمغ، انزروت(درختی در فارس) نام برده است. در رسالات قدیمی ایرانی مانند گلزارصفای صیرفی، گلستان هنر و تحفه الحکیم مومن و گلشن حکمت محمد معالی، مجموع الصنایع میریحیا، گنج باد آورده صاحب قرآنی میرزا امان اله حسینی، بیان خوشنویسی محمد اعظم، رساله بوقلمون تحفه السامی سام میرزا، روضه الصفاه میرخواند، گلزار صفای صیرفی، قانون الصور صادقی و … در خصوص رنگ آمیزی کاغذ، رنگ سازی و مرکب سازی بخش­هایی اختصاص داده شده است. صنعت رنگ سازی در ایران و دنیای اسلام مرهون زحمات دانشمندان علم شیمی است که عموما به آن­ها کیمیاگر می­گفتند. ابوبکر محمد ابن ذکریای رازی (869تا925 میلادی) که تقطیر نفت سیاه و تجزیه آن به نفت سفید و سیاه از جمله دست آوردهای وی به شمار می­آید و در کتاب خود به نام الاسرار فی الکیمیا روش­های کیمیاگری بسیاری برای ساخت لاجورد، نیل، فیروزه­ا­ی و غیره بیان کرده است که از آن­ها به عنوان رنگدانه برای مصارف نقاشی و لعاب کاری استفاده می­شده است. ابوریحان بیرونی ( 973 تا 1501 میلادی) که کشف صمغ مومیا (هیدروکربورها)، خواص فیزیکی و شیمیایی پارافین طبیعی و آسفالت طبیعی( نوعی قیر متراکم و براق بی­شکل، دارای رنگ قهوه­ای و سیاه) از جمله دست­ آوردهای وی می­باشد.جابر ابن حیان ابن عبدالکوفی برای نخستین بار جوهر شوره(اسید استیک)را از تقطیر زاج سبز و شوره و تقطیر سرکه به دست آورد، علاوه بر این تهیه سفید آب سرب( هیدرات و کربنات سرب)، تهیه کربنات سدیم یا نمک قلیا از خاکستر گیاه اشنان یا اشخار، تهیه نشادر مصنوعی یا آمونیوم کلراید و تهیه زرنیخ یا آرسن( سولفور آرسنیک)، تهیه کربنات سرب نیز از جمله دست آوردهای جابر ابن حیان به شمار می­آید و ابوعلی حسین ابن سینا(980 تا 1037 میلادی) از جمله این افراد هستند. لازم به ذکر است که تهیه شنگرف یا شنجرف یا سینابر مصنوعی از دست آوردهای شیمی دانان ایرانی است.

ارنست گرابه باستان شناس بر این باور است که نخستین بار در دوران خلفای عباسی یا ظروف آبی و سفید مواجه می­شویم که قرن چهارم هجری به اوج خود می­رسد. ساخت این ظروف در اواخر قر هشتم هجری قمری مجددا در سوریه و ایران متداول می­گردد و عمدتا رنگ آبی کبالت در چین و در دوره سسله مینگ معمول بوده است و در قرن چهاردهم میلادی به بعد، از چین به اروپا و ایران صادر می­شود. از دوره تیموریان نقوش به رنگ سیاه و آبی در زیر لعاب دیده می­شود و ساخت ظروف آبی و سفید تا قرن سیزدهم در ایران ادامه داشته است. شاردن و تارونیه سیاحان فرانسوی در مسافرت­های مکرر خود به ایران از رنگ­های گیاهی و معدنی که دارای ثبات بسیار خوبی بوده­اند و از رنگرزی ایرانیان یاد کرده­اند. آنان از خاک رس، زاج، روناس، بقم، نیل، صمغ درختان، پوست و میوه آن­ها مانند: گردو، انار، کاه، حنا، اسپرک، برگ مو، عصاره لیمو و غیره نام برده اند.

ایرانیان در دوره اسلامی با افزودن اکسید قلع( استانیک اکسید) به لعاب چینی و کشیدن رنگ آبی، ارغوانی، زرد، سبز، بر روی لعاب نپخته ( این عمل نیاز به تبحر، قدرت و اطمینان صنعتگر یا هنرمند دارد) آثار زیبایی را در این زمینه خلق نموده اند که در صنعت و هنر لعاب از اهمیت بالایی برخوردار است.

شاردن سیاح فرانسوی در 1643 میلادی یعنی قرن دهم هجری به ایران مسافرت نموده و می­نویسد: در ایران نفت سیاه و سفید در پوشش رنگ به کار می­بردند و نوشته است در ایران از روغن براس ساختن رنگ استفاده می­شود همان گونه که ما ای کار را انجام می­دهیم.

در نگارگری­های ایرانی سده 13 و 14 از آبی لاجورد حاصل از آزوریت استفاده شده و در قرن 15 میلادی آبی لاجورد مرغوبی جای سنگ لاجورد را گرفته است.

یوهانس ایتن استاد و مدرس مدرسه باهاوس در مورد رنگ آمیزی ایرانیان می­نویسد:

(یکی از ویژگی­های رنگ آمیزی ایرانیان دوره اسلامی، به کارگیری رنگ­ها در کاشی کاری بناها، به ویژه مساجد است که با رنگ آمیزی مناسب، خشونت مواد ساختمان را زدوده اند و چنان ترکیبی به وجود آورده اندکه توزیع رنگ­­های آبی/ فیروزه­ای و لاجورد در مجاورت سفید، زرد، قهو­ه­ای و سبز زیتونی، هماهنگی چشم نوازی پیدا می­کند و نمادی با اثر روانی جذاب به خود می­گیرند).

ایرانیان از ترکیب براده طلا، سولفور نقره، فلز مس و براده الماس، شیشه­هایی می­ساخته­اند که به عنوان جواهر کاربرد داشته­­است. دلربای بدلی موسوم به آون تورین از مخلوط کردن شیشه با روغن تخم مرغ و سایر روغن­ها یا مواد آلی و مس و عمل احیا در محیط مناسب حاصل می­گردید. این روش از تجربیات رازی، شیمی­دان بلند آوازه­ای ایرانی بوده­است.

تاریخچه صنعت رنگ در ایران :

از تاریخ پیدایش رنگ صنعتی و پدید آورندگان آن، اطلاع درستی در دست نیست اما یکی از روایات پیرامون این موضوع، حاکی از آن است که شخصی آمریکایی به نام « Du Pont » که در زمینه ساخت ساچمه و باروت فعالیت داشته، روزی پس از شکار و به قصد رفع خستگی، قنداق تفنگ خود را زیر سر گذاشته و می خوابد. پس از بیداری، با دیدن قنداق تفنگ که در اثر برخورد با سبزه ها به رنگ سبز در آمده، فکر تولید رنگ در ذهن او جرقه می زند، فکری که با آتش گرفتن انبار باروت او و انصراف از ادامه شغل قبلی، به مرحله عمل در آمده و به این ترتیب نام « دوپونت » به عنوان اولین تولید کننده رنگ صنعتی در جهان به ثبت می رسد.

همانطور که گفته شد طبق تاریخچه صنعت رنگ قبل از تولید رنگ صنعتی، تمامی رنگ ها از گیاهان و پودرهای صنعتی به دست می آمدند مثلاً از گیاهانی مثل: روناس، حنا، گل سفید، لاجورد، بزرک و …. استاد کاران نقاش، رنگ مورد نیاز خود را در پای کار به صورت دستی و با فرمول های سنتی تهیه می کردند، اما رفته رفته استفاده از مواد معدنی در ساخت رنگ ها متداول شده و بعدها نیز استفاده از پیگمنت های آلی، رواج یافت. در حال حاضر، رنگ هایی که بیشتر در کشورهای جهان سوم و در حال توسعه استفاده می شوند، در کشورهای پیشرفته از چرخه استفاده خارج شده اند زیرا در آنها، اکسید سرب که سرطان زاییش ثابت شده، به کار فته است.

تاریخچه صنعت رنگ سازی به شیوه مدرن و به عبارت دیگر، رنگ سازی کارخانه ای در ایران، به سال ۱۳۱۵ و زمانی باز می­گردد که مرحوم احمد صانعی ضمن بازدید از نمایشگاهی در کشور آلمان که در آن انواع ماشین آلات صنعتی و از جمله ماشین آلات رنگ سازی به معرض، نمایش گذاشته بود، اندیشه راه اندازی کارخانه ای در ایران را در ذهن او متبلور ساخته و پس از بازگشت به کشور، مقدمات ورود ماشین آلات مذکور را فراهم آورد و سر انجام به سال ۱۳۱۸ اولین شرکت رنگ سازی در کشور به نام « شرکت رنگ سازی ایران »، فعالیت رسمی خود را آغاز کرد.

در سال ۱۳۱۸، اولین واحد رنگسازی امروزی به نام رنگسازی ایران اقدام به تولید و عرضه رنگ روغــنی کارخانه‌ای نمود و پس از آن شرکتهای رنگ سرو و رنگ شمس فعالیت رنگسازی خود را آغاز نمودند. در آن سالها هنوز رنگ روغنی کارخانه‌ای با استفاده از روغن های گیاهی و پودرهای معدنی تولید می شـد و این امر تا سال ۱۳۴۱ که اولین محصول رنگ روغنی با استفاده از رزین الکید توسط شرکت پلاسکار به بازار عرضه گردید، ادامه داشت.

رنگ پلاستیک بر پایه پلی وینیل استات برای مصارف ساختمانی نیز برای اولین بار در سال ۱۳۳۸ توســـط شرکت پلاسکار تولید و عرضه شد و پس از آن شرکتهای هاویلوکس ،رنگین، دیروپ، سوپر رنگ از سال ۱۳۴۱ تا ۱۳۴۷ به تدریج، رنگ پلاستیک خود را به بازار عرضه نمودند.

در واقع می توان گفت که در سال ۱۳۴۴ صنعت رنگسازی در ایران شکل تازه ای یافت و واحدهای مـتعددی فعالیت خود را آغاز نمودند. شرکتهای تاباشیمی، دیروپ ایران، رنگین، سوپررنگ و پارس پامچال از جمله شرکتهایی هستند که در این سال پا به عرضه صنعت رنگ کشور گذاشته و محصولات جدیدی مانند لاکهای روی چوب، رنگهای هوا خشک و کوره‌ای صنعتی و رنگهای تعمیری خودرو را به بازار عرضه نمودند.

از اواخر دهه ۵۰ تعداد واحدهای تولیدکننده رنگ افزایش یافت و امروز صنعت رنگ کشور با بیـش از ۳۵۰ واحد صنعتی مجاز با مجموع ظرفیت ۹۰۰ هزارتن در سال تولید انواع رنگهای ساختمانی و صنعتی و همچنین صدها واحد غیر مجاز مشغول به فعالیت می باشد.

به سال ۱۳۴۴ باز می‌گردیم که برای اولین بار رزین الکید بوسیله رنگسازی ایران و رزیـن پلی‌وینیل‌استات نیز توسط پلاسکار تولید گردید و پس از آن شرکتهای پارس سادولین، دیروپ ایران اقدام به تولید رزین الکید و هو خست ایران به تولید رزین پلی‌وینیل‌استات همت گماردند. و امروز صنعت رزین کشور با بیش از ۱۲۰ واحد صنعتی و مجموع ظرفیت ۷۵۰ هزارتن در سال قادر است انواع رزینهای پلی‌وینیل‌استات و کوپلیمرهای آن، انواع رزینهای الکید و اصلاح شده آن، آمینو رزینها، انواع پلی‌استر غیراشباع، رزینهای اکریلیک و رزین فنولیک را تولید نماید.

خلاصه تاریخچه صنعت رنگ در ایران

سال ۱۳۰۰- استادکاران نقاش، رنگ مورد نیاز خود را از مواد گیاهی و معدنی و در پای کار به صورت دستی و با فرمول های سنتی تهیه می کردند.

سال ۱۳۱۸- آغاز به کار اولین کارخانه رنگ ساری کشور به نام رنگ سازی کشور به نام رنگ سازی ایران و تولید و عرضه رنگ روغنی.

سال ۱۳۳۸- اولین رنگ پلاستیک بر پایه رزین پلی وینیل استات برای مصارف ساختمانی و توسط شرکت پلاسکار، تولید و عرضه شد.

سال ۱۳۴۱- اولین رنگ روغنی با استفاده از رزین الکید توسط شرکت پلاسکار، تولید و عرضه شد.

سال ۱۳۴۴- تحولی شگرف در صنعت رنگ سازی کشور با گشایش شرکت های تابا شیمی، دیروپ ایران، رنگین، سوپر رنگ و پارس پامچال و ارایه محصولات جدید شامل لاک های چوب، رنگ های هوا خشک و کوره ای صنعتی و رنگ های تعمیری خودرو بود

سال 1349- تاسیس سندیکای رنگ توسط شرکت های رنگ سازی ایران که امروزه با نام انجمن رنگ و رزین ایران با 24 عضو مشغول فعالیتند.

سال 1360- با تلاش آقایان بنیان گذاران صنعت رنگ در ایران ( به عنوان معتمدین صنعت رنگ )، فعالیت اتحادیه رنگ فروشان که پس از انقلاب و تعطیلی اتحادیه ها، متوقف شده بود از سر گرفته شد. سال 1360 با تهیه و توزیع مواد شیمیایی زیرنظر وزارت بازرگانی و شکل گرفتن اتحادیه ها و شورای فرهنگ و چسب و رزین و همزمان با تاسیس شرکت تعاونی و تولید کنندگان رنگ و محصولات وابسته با 23 عضو که تا به امروز 244 عضو و با افتخار و نوآوری و ارائه خدمات فنی و فرهنگی و آموزشی و ارتباط با سازمانهای علمی و پژوهشی خارج و داخل صنعت رنگ کشور را تولید می کنند، و لازم به ذکر است تعدادی از کارخانجات رنگسازی با مجوز و بدون مجوز نیز به کار مشغولند و در نتیجه از سال 1350 تا 1383 با گسترش کارخانجات رنگسازی در کشور قریب به یقین تعداد آن ها به 300 نفر واحد صنعتی می رسد. گفتنی است که با تاسیس رشته رنگ در سال 1381 و تشکیل صنایع همگن زیرنظر وزارت صنایع و معادن و اتاق صنعت تغییری بسیار مثبت در وضعیت صنعت رنگ در کشور، به وجود آمد چون تا قبل از آن، هر کس گنجینه اسرار حرفه ای خودش بود خودش بر سر پاتیل می رفت و مواد مختلف را مخلوط می نمود و این موضوع باعث می شد که همه کارکنان همیشه در سطحی که بودند، بمانند ولی حالا مهندسین جوان با مطالعه و تحقیق، امکان ساخت رنگ کوره ای، اپوکسی یا پلی یورتان و رنگهای دریائی را فراهم نموده اند، البته هنوز به حد طراحی فرمول بندی نرسیده ایم و تحت لیسانس کار می کنیم و لذا لازم است دولت با سرمایه گذاری در مراکز پژوهشی و تامین مالی محققین، زمینه حضور داشتن فنی را محقق نمایند.

با توجه به پیشرفت روزافزون دانش بشری ساخت و تولید رنگ های ساختمانی و صنعتی نیز رشد چشمگیری داشته از این رو شاهد تولید رنگ های مختلفی مانند روغنی، اکریلیک، پلاستیک، نیمه پلاستیک و … بوده ایم. در خصوص دسته بندی رنگ های ساختمانی باید بگوییم که به دو شاخه قابل شستشو (رنگ های روغنی و یا آکریلیک) و غیرقابل شستشو (رنگ های پلاستیک و نیمه پلاستیک) تقسیم می گردد.

شاید برای شما جالب باشد که بدانید پیش از سال ۱۳۰۰ که هنوز هیچ کارخانه ای تحت عنوان کارخانه تولید رنگ در ایران وجود نداشت، استادکاران نقاش برای رنگ کردن ساختمان ها، کاخ ها و ابنیه های دولتی از مواد گیاهی و معدنی به صورت دستی و سنتی و فرمول های خاص خود استفاده می نمودند. سابقه پیدایش صنعت رنگ در ایران به سال ۱۳۱۸ باز می گردد و اولین مرکز تولید رنگ های روغنی در کشورمان، شرکت رنگسازی ایران نام گرفت و پس از آن شرکت های سرو و شمس تاسیس شدند. در آن سال ها هنوز رنگ روغنی کارخانه‌ای با استفاده از روغن های گیاهی و پودرهای معدنی تولید می شـد و این امر تا سال ۱۳۴۱ که اولین محصول رنگ روغنی با استفاده از رزین الکید توسط شرکت پلاسکار به بازار عرضه گردید، ادامه داشت.

همانطور که پیش تر به آن اشاره شد رنگ های ساختمانی به دو دسته رنگ های قابل شستشو و غیرقابل شستشو تقسیم می گردد که در ادامه به توضیحاتی در خصوص هر یک از این رنگ ها و تاریخچه رنگ ها خواهیم پرداخت.

رنگ های روغنی یا آلکاپیدی

اگر بخواهیم توضیحاتی در خصوص این نوع رنگ ها ارائه دهیم باید بگوییم که مقاومت بسیار زیادی در مقابل فرسودگی و ترک خوردگی داشته و سطح مورد نظر را بسیار هموار می کنند، طوری که هیچ ردی از قلم بر روی آن باقی نمی ماند. لازم است گفته شود که رنگ های روغنی دیرتر از رنگ های لاتکسی خشک می شود و معمولا همراه با آن از تینرهای روغنی نیز استفاده می گردد.

رنگ های پلاستیک

معمولا رنگ های پلاستیکی از غلظت بسیار زیادی برخوردار هستند به همین دلیل رد قلمو و غلطتک بر روی سطح باقی می ماند، بنابراین بهتر است از آن برای رنگ کردن سقف که نیاز به تمیز کردن کمتری دارد استفاده گردد. این نوع رنگ قدیمی بوده اما به دلیل لکه پذیر بودن آن خیلی مورد استقبال قرار نگرفته است.

رنگ های لعابی

از رنگ های لعابی برای سطوحی که نیاز به یک لایه ضد آب دارد استفاده می گردد چرا که پس از خشک شدن، یک پوشش سخت و مقاوم در برابر آب تولید می کنند.

رنگ های اکریلیک یا لاتکسی

نکاتی که در خصوص رنگ های آکریلیکی یا لاتکسی باید ذکر شود که این است که نسبت به رنگ های روغنی بو و گاز کمتری را از خود متصاعد می کنند، حلال در آب بوده و بسیار سریع تر از رنگ های روغنی خشک می شوند. لکه های ایجاد شده بر روی این نوع رنگ ها به راحتی پاک شده و همین امر موجب شده تا افراد استقبال بیشتری از آن داشته باشند. معمولا رنگ های آکریلیک از ویژگی ارتجاعی برخوردار بوده و نسبت به رنگ های روغنی مقاومت بیشتری در برابر ترک خوردگی دارند.

رنگ های آستر

همانطور که مستحضر هستید یک زیرساز مناسب می تواند تا حد بسیار زیادی کار شما را زیباتر جلوه دهد. به جرات می توان گفت که زیرسازی نقش موثرتری نسبت به رنگ آمیزی اصلی، در موفقیت نهایی شما خواهد داشت. معمولا از رنگ آستر در کلیه سطوح بدون پوشش تعمیر دیوار، در پنل های از پیش ساخته شده، کاغذ دیواری، محل بروز لکه ها، اجرای رنگ روغنی و در هنگام تغییر ناگهانی رنگ استفاده می شود.

نکته مهمی که لازم است به اطلاعتان برسانیم این است که برای تاثیر گذاری بهتر قبل از استفاده از رنگ های آستری چند قطره از رنگ اصلی را به آن اضافه کنید. در واقع موفقیت شما در رنگ آمیزی به آستر سطح مورد نظر شما بستگی دارد. تاریخچه رنگ

رنگ های ورنی و جلا

رنگ های جلا با درجات و شفافیت مختلفی تولید می گردد که این نوع رنگ برای پرداخت نهایی سطوح کافی نبوده و برای ماندگاری و دوام بیشتر باید ورنی شود.

در زیر به طور خلاصه به تاریخچه رنگ ساختمانی در چند سال اخیر اشاره می‌کنیم:

در سال‌های اخیر، تاریخچه صنعت رنگ ساختمانی شاهد تحولات و تغییراتی بوده است:

رونق تکنولوژی پوشش‌های رنگی: در سال‌های اخیر، تکنولوژی‌های پوشش‌های رنگی و روانه شدن به بازار تکنولوژی‌های جدیدی نظیر رنگ‌های خورشیدی و رنگ‌های خودتمام‌شونده مشهود بوده است. این تکنولوژی‌ها از خصوصیاتی مانند خودتمیزشوندگی، تنفس‌پذیری و مقاومت بالا در برابر آب و اشعه UV برخوردارند.

رنگ‌های پایدار و دوست دار محیط زیست: در تلاش برای حفظ محیط زیست و کاهش تاثیرات منفی بر محیط زندگی، تمرکز بر رنگ‌های دوست دار محیط زیست و پایدار بیشتر شده است. رنگ‌های با ترکیبات ضد باکتری، بازدارنده الگوی رشد قارچ و بازده بالا در مصرف انرژی مورد توجه قرار گرفته‌اند.

تنوع رنگ‌ها و متدهای جدید: تنوع رنگ‌ها در صنعت ساختمانی در سال‌های اخیر رونق یافته است. تولیدکنندگان رنگ‌ها تلاش می‌کنند رنگ‌هایی را با خصوصیات مختلف مانند شفافیت، ماتی و براقیت، را به بازار عرضه کنند.

استفاده از رنگ در طراحی معماری: رنگ به عنوان یک عنصر مهم در طراحی معماری و نمای ساختمان‌ها (رنگ های نما) بیشتر به استفاده رسیده است. طراحان و معماران از ترکیبات رنگی برای ایجاد ظاهری متنوع، جذاب و تعاملی در ساختمان‌ها استفاده می‌کنند.

این تغییرات و تحولات در صنعت رنگ ساختمانی در سال‌های اخیر راهی برای ارائه رنگ‌های متنوع و با کیفیت‌تر در صنعت ساختمان شده است. این روند پیشرفتها در تکنولوژی، تولید رنگ و طراحی معماری را همراه داشته و امکانات جدیدی را برای ساختمان‌ها و طراحان فراهم کرده است.